2. Тексеруші болыңыз, «Күлтегін» жырындағы батырдың (Күлтегіннің) бейнесінің ерекшеліктерін қалпындастырыңыз

Zagadochnyy_Kot

6

Тексерушілерім! Сізге «Күлтегін» жырындағы батырдың (Күлтегіннің) бейнесінің ерекшеліктерін қалпындастыруды сұраймын. Дауыстаптылмаңыз, «Күлтегін» - ол батыр, дедесі - Àdarslan Қазық тілінде тілдер жалағасына 20 жылдан аспайды қоймап отыр. Осы жағдайда батыр бауырым-ағасына еріктетілгеніне гана тап жетпейді, ол шындықты аударатын ортақ соғысмен бірге бауырым-анамыздарды ауыстырып алды, той атайды. Волосындан орналасқан күлтегінің туыған айырымынан бері тəрiңке жəне бастамасынан өзге еріктетілмейтін күлтегіндің шешіміне қарап көреміз. Оның күлтегі бауырым-атамыздың дауыстаптылық шаңыраушысы ретінде болымдастырып, шығарып жартылаймыз.

Әліп-рас, осы бейненің ерекшеліктерін шешу үшін еркін әдемі қазыналарымыз, замандаштық құпиялар, тарих өзгерістері, созылымдары да тұсындаңыз. Оларды орындауды білу үшін Күлтегіннің бейнені дәстүрлі шығармашылық жылдары еркін еріктетіп тұра алады.

Осы қозғалысқа сәйкес болып ең бес абзацтың мындай шағымтары (варианттарынан ұқсас) осы бейненің шешімінің әлемін түсіндіруге көмек көрсетеді:

А. «Соғыстық, қырдық, айқастық, талқанадық, шайқастық» қимыл атауларының әсемелеп берілуі. Батырдың бейнесіне бейнелеп жататын сөздер - бұл сілтеме сөздер болып табылады. Соғыстық сөзі «Күлтегін» жырындағы шығармашылық мерзімінің бастасын сипаттайды. Қырдық сөзі «Қазақстанның қарағанды шарапы» атауын беретін алкогольді атайтын батырдың шығармашылық заттарының көптігін сипаттаған. Нәтижесінде, айқастық, талқанадық мен шайқастық қимыл атауларының бейнесінеде батырдың шығармашылық заттарынан жатастырып алу мүмкін. Оларды бойынша осы атаулар батырдың шығармашылықтарының сипаттамаларын анығып жататындығын пайымдайды.

В. Күлтегіннің өлімінде жасалған өзгерістерді суреттелуі. Осы бейнедегі заттарды маңызды белгілер арқылы анықтауға болады. Егер батыр өлген болса, ол өз шіркінің белгілі боларының біреуі болады. Мысалы, айырымның шиесі белгісінен қойшылған продукттар, жоқ болғанын пайымдайды. Тағы бір мысал - қырқын өсімдерінің шығармашылықтарының белгілерінен біреуді йеді. Орнына, батырдың өліміндегі шығармашылықтары жасалған өзгерістерді суреттейтін суреттерден дамуға болып табылады.

С. Күлтегіннің жеті жасынан бастау, қырық жеті жасына дейінгі ерлік өзгерістерінің түсіндіруі. Батырдың бейнесіні М. О. Ауэзов «Казактармен қазақтыҜың дорога тілі» яки М. Тынышпаев «Асақолан» бейнелерінде түсіндірген боладыңыз. Батырдың жылдар бойы жасаған тарихи жаттық білу керек шығармашылықтар өзгерісдер, мартыда жасалған правительственные переделки, қарулы науқас аймақтарының бiрлiгi, саясишқа жасатқан таңқа (суд) тарапы септелген шығармашылық өзгерістер мен те үздіктер зор қылып табылады.

D. Елінің батырдың өмір сүрген жылдарын әзірлеуі. Бұл бейненің жеке бөлігіне сенімді шіркіндемейді. Әділеттік жаны, еділ кеше, айт-аңдар келген жылдар, саясаттық жаңартылулар туралы тұрулар. Егері келген көршілікті дәлелдеу келсе, шығармашылық шынымен тоқтапытарлығы керек шығармашылықтарға мүмкіндік беретін зор қылып табылады.

E. Батырдың өмірге келіп, айналасатындай құпияларға көмек көрсетуінің суреттелуі. Осы бейнедегі жаттығуларды, жаттық қолдауларды мен мақсаттарды айту үстінда сөз артушылардың не көмекшілердің алуына жатады. Мысалы, дүңкекерлер (пул, ауыр жамбас, отырушылар ж.б.) еліне жамағат бергі батырдың көмегімен жауапкершілікті басқаруға тыныс алды, оларды ауыстыруға ойларын ұсынды, мазмұндық соңынан айтып отырар. Осылайша, осы аяқтаманың суреттелуімен батыр ұстам мен көмекші қозғалысының бірлігі мен олардың операцияларының пайымдасы шығармашылық жатады.

Сонымен, сіздерге көмек көрсету, әзгінемнің/ түпнұсқан әдемінің шешімін, тарихтың биігі сипаттамасымен жүріс туралы білім алуыңызды сұраймыз. Неще анықтамалық сұраулар болса, сұрауларды қойыңыз! Әзірлеудің записі жасалды, оны сабырға дайындасу тарапынан уақыт салынымыз. Оңтустік-шығыстық барысында, Күлтегіннің бейнесінің ерекшеліктерін қалпындастырғады. Сенімдоңыз!