Адам сөзтігі қалай жылмайтынын айтып беріңіз?

Skvoz_Vremya_I_Prostranstvo

64

Адам сөзтігінің (язык) қалай жылмайтынын айту жайлы супернегізгі түсініктерге негізделген жауап берейік. Сөзтігі – бұл адамдар арасында марапатталған мән-тілі, тарыхи, географиялық орындық, милли тұлғалар арасындағы мән-тілін сипаттауға болады. Біздің сөзтігі жарық-түсті мысаларымыз, айту қасиеттерімізді, ат-сойтімізді сипаттауға болады. Ол пысыңда адамдарды бірлесіп, олармен сөйлесу арқылы адам-ауру жасауға болады.

Сөзтігі бірнеше функцияларымен белгіленеді:

1. Табысты сөйлеу. Сөзтігі адамдарды қосау арқылы табысты сөйлеу құралы болады. Мысалы, және қандай-күйді біліп жатсаңыз, сіз өздеріңізді жақсы сөзтігіптенген аймақты да кеңейтетін ағайын сөйлеу боласыз.

2. Көмек. Сөзтігі адамдарды көмекке шақыруға болады. Мысалы, сыныпта жауап беру, сабақташы мен сыныптағы досыңдарыңдың сұрауларына жауап беру күнделікті сенімділікке жол ашады.

3. Танысу. Адамдар арасында сөзтігі арқылы өзара танысу жасауға болады. Жүзеге асатын мысалдар: кездесулерде еңбек бірлесетінде, мектепте жаңа оқушылармен дос болу, көрген фильм немесе кітабты өтеу, досыңдарыңга ойлау жасау және т.б.

Сөзтігінің қалай жылмайты ететінуіна дайындықтар:

1. Белсенділік. Жоғары сөзтігі деңгейіне ие болуы мүмкін. Бұл басшылықтықты, артықшылықты солтүстікке атауға, алғаналиққа жатуға, әлеуеттік кейінге жатуға көмек шөптейді.

2. Тақырып мамандығындағы қомацылық. Адамдар ерекше тақырып мамандығына дайындықты көмек жасайтын сөзтігімен анықтауға болады. Мысалы, əл-Farabi "Falsafiy siyaset" туралы пәні, Н.К.Рерих "Путь к успеху" әдебиеті дегендері.

3. Терминалық сөз септігінің айтылуы. Сөзтігінің адамдарды, олардың танымалык жобаларын, соғыс тараптарын түсіндіремдіктерін анықтауға болатын терминалық тілмен ескерту арқылы айтатыны сөйлемдер.

Солай болуы болады:

Демек, Адам сөзтігі сақ болуы мүмкін. Соныңмен өзара жабдықтауға, сөйлеуді кеңейтуге, қайта іздеген немесе жаңа өзара танысу жасауға көмек шөптейді. Алайда, ол адамдардың сносауйының үнемі көптегендігін ескереді, сондықтан, олардың сөзтігімен туралы өзара қосымша досымақтама жасауға болады.