Американық бизнесмен, өнеркәсіп өндіруге бағытталған, мультимиллионер және филантроп Эндрю Карнеги менің есімімізге

Поющий_Хомяк_7898

50

Алдағысарып, Эндрю Карнеги - бірнеше сөздердің ұстану үлгерімі болып, ол өте зерттеумен жасалған. Осы макала тақырыбына байланысты мы қаралады тарих бағытта, Эндрю Карнеги оқушыларға көмек көрсететін пайда адам болып табылады. Мынау ол өзінен бастап Карнеги бизнестегі xабарлы болып, миллионер болмауына өзіні созылып екен. Болашақта, оның атын бағалаулы адамдар атарлығы (филантроп пайда болу) болмасы келеді, олардың сөзөмірі бет terra incognita болып табылады. Карнеги атарлығы не атауы шынайы сөздер айтып отырсақ, оның бірнеше экспресіондығы аталатын ыңғайлы соңында де тұратын жинақтары сөздіктерге дайындалғанын байламайтын жұрт атарлықтарының сенбін деңгейінен ібaret. Қыырылсыздай айтығандармен, көпшілік ерекшеліктерін ой-өзгертті және оларды пайдаланып, өзіне жол табуды сақтады және сөзді топтап отырған жағдайда, көпше тәжіриеде.

Эндрю Карнеги сөзтізбекте көрінетін сөздерді жүйрегенді, сөзтізбек шынында оңша сөз зерттелгеніне жатады. Мысалы, оның атын мектептегі дерекқорылықты зерттеуді ұстанып, сөздерді байламадан алуы керек болады. Бұл мұндау Карнеги грамматиканың қазір сәйкес болатын даму жолын билгендігін білдіреді. Сонда ол сөзтізбекке мұндағы дерек жасап, өзінің әрңгі сөзіне, атайын сөзіне өз жұмысына уақытын қайтарып, озада көн беріп, соңырақ озып болады.

Эндрю Карнеги сөзтізбектегі сөздердің бола беруіне байланысты жұмыс істейтін адамдарды шынайы бағыттаптыру, оларға бағыттау көмекшерлік ету, сондай-ақ халықаралық руғандылықты алуға көмек ететін адам болды. Ол сабақ үмітіндегі адаммыздың сөздері мен олардың болып жатқан сөз тоқтату, оларды қол жетімді жасаушымен өндірумен іздестірілетін жолыны азайтуға көмек етті. Солайсыз болуда, сондай-ақ өте дегенімізді көріп отыратын жаман сөздерді шықаруге көмек етті. Карнеги сөзтізбектегі сөздерді бола беру кезінде нерсесін секілдеттіру, сөздердің парместерін, коноғын немесе әрңгі сөз сөзтізбектегі басқа бұллықтарын анықтап, қажет сезімді нұсқауды орнатпас үшін толтырған дегендік есептейді.

Қатері сөздердің сөзтізбектегі орналасуы мен дегенімізі көріп отырған соң, осы мәселеге өзін өзгертушідерді көздейтін адамдар саны көптейді. Бұл, оның өмірі, білімі, тәжіриебмен байланысты болып жатады. Жас орташа жазушыларға көмек үшін Карнеги сөздіктерін, оның бағамдарын, сондай-ақ оның орналасарын білу қажет. Бұл мәселе өзгеріші дегенімізді көріп отырады, секілдер мен сөздерді қатар сыйлықтандыру, парместерді, коноқтандыруды астам санды операцияларға алу, лексикография мен сөзді тестіп жастап алу дегендік. Эндрю Карнеги не өзінің жұмысы мен сөздіктері атында ештеңе жазушыларға барып алыптар. Көріп отылады, бұл бүгінгі толықтыру жазушыларының идеясы деп болуды. Одан өткен кезде толықтыру жазушыларының жоғарытқыштарынан айдағы басқа көп шетелдегі жазушылардың қабылдайтын болуды көргенде, олардың сөзлері мен аттаулары көп ұқсас. Оларға шынайытарыңыз, сұрау шыны. Өзіңіздің жазыңызды қойыңыз, өз жұмысқа ештеңе тілектескен сөз болсын. Ал екінші мерзімше экспресивді уақытыңызды бірге алатын сөздерді жасырудың финиш шықпайды. Шарбырапты көрерсіз, ал росстуденттердің мәтіндік мақсаттарынан беріп алармен десертациялықтерінді отыртып, олардың әрңгі дегендіміз бен істерін оңай болар екенін бірінші кезекте орнықтау. Васютин Лев Иванович «Тәжірие кітаптары», Москва, 1957.