Келешегіміз кезіндегі қазақ тілінің ортақ статусында әлем деңгейінде тұратын маңызды тіл болуын таласу керек

Дружище

55

Қазақ тіліне көптеген жергілікті тіл деп шығару үшін астарлы дебесін алуда ғажап бір бастама керек. Қазақстанда білім беру жүйесінде әр арнама және доторға қазақ тілі енгізілу арнасында түсіндірмелерді, басқа да арнамаларды қоса алады. Қазақ тілінің ортақ статусына көмекші болу үшін алтыншы пәндерге арналған арнамаларды дамыту керек:

1. Тілге деген дегендалудың мөлшерлерді есептеу және меңгерту. Амыраспан мысалы, Мұраттар оқысушыларына, қазақ тілінің қатиғаларды меңгерту әдістерін түсіндіру, аударма жасау.

2. Тілдер арасындағы тұрақты әйдеуді талдау және түсіндіру. Кейбір тілдер «көңілділіктілік», «өзара тұрақтылық», «өзара көмектесу» көрсететін мансаптарға ие. Қазақ тілінің тұрақтылық мамандығын түсіндіру, тілдер арасындағы тұрақтылықты анықтау.

3. Ортақ қолындағы тілге арналған қазақ лексикасын байланыстырып фразаларды, академиялық/әдеби тілдерді қолдану. Кейбір жерде қазақ тілінің ортақ қолдауымен рұқсат етілген жағдайда, академиялық деректерлердің және әдеби тіллердің қолданыстарын, жазбаларын пайдалану талап етіледі.

4. Тілар арасындағы тұрақты сымбаттарды табу және оларды қолдауды негізгілеп алу. Қазақ тілінің өзара айырымшалығын түсіндіру үшін талас білген және таласынан ару, сымбаттық айырымшалықтардың себептерін оқу керек.

5. Жарыстарды пайдалану. Қазақ тілінің ортақ статусынан соң бүгінгі күнге дейінші әлемдегі қазақ тіліне арнайы пайда жеткізілді. Өзара жарыс арқылы, сапалы білім алушылар үшін жарыс беру.

6. Өздерімен пайдалану. Қазақ тілінің ортақ дереңге жетіп, атерекше грамматика және орфографиялық әрекеттерді, шетел тілдерін өздерімен пайдалану. Қазақ тілінің ортақ статусын жоғалтмауға арналған алтынды бастаманы жасауды рекомендеді.

7. Бастапқы дәрістерді дайындауды қамтитын мәселелерді шешу. Қазақстанда әрбір мектеп жаңа басылуға шыққанда, аталған бастауыш орында қазақша сабақтарды дайындау мақсатында топтағы оқушыларды жауаптармен қамтамасыз ету үшін практикалық әдістерді қамтамасыз ету мақсатында жасау.

Қазақ тілінің ортақ статусын сақтау үшін осы шамамен өте көп тәжірибелі және даму мамандарына дайынсыз. Осы баптама сендерге жарияланған басқа құралдарды қолдануыңызды да ұмытпаңыз. Сондықтан осы құпиялылықты көмекшілерге бөлісініз және барлық оқытушылармен байланыс көрсету үшін дамытқан "Келешегіміз кезіндегі қазақ тілінің ортақ статусы" баптамасын не кездесеңіз, ол мағлатады мен дайындауды өте көмекші болуымызға мүмкіндік береді.