1) Қазақстандағы ақындардың дарындылығы туралы не білісіңіз? 2) Мұқағали Мақатаев туралы не білесіз? 3) Ақындардың

Dmitriy

36

1) Қазақстандағы ақындардың дарындылығы дегеніміз, олардың ұғымдылығы мен мәдениетінен шығатын көптеген тағамдарды дарындылау, сөз, шыр, ән жазуы және ойлауы, адамгершілік пен туыстық жақсы болуы. Ақындардың дарындылығы қазақ халықтың тарихи мен культуралық табиғатына жоғары барынша бағытталады. Олар тарихи сипаттамалары, айтушылық, болашақты көрме жасау, халықты тәрбиелеу, драматургиялық санатты дамыту және демократиялық өмір салу үшін өз мінез-құлықтарын атқара алатынын көрсетеді. Оның дағдысында ақындар Қазақстан тарихының маңызды санатшылары болып саналатынына деген реза-резалық да бар. Олар ата-эне тарбиясында өз мәдениетін, тарихын өту кезінде халық тәрбиесін қорытып алған, белгілі кепілділікті адамдар болып табылады. Дарындылықта ақындар сусындықты, мынау жырытылыс ортасындағы жалпы туыстықты жақсылап, яғни молшылардың шұғылдануын көрсетеді. Теориялық деректер "Көне кезек", "Қайсар ауылы" және "Арман" сияқты әуезірлер жасалған. Бірақ сондай-ақ өзін-өзі бірнеше жазушы аз. Жазушылардың айтарлығының келуіне баулу фольклордық ақындар орналасқан аланды, молшылардың үйренуін мүмкіндейді. Алайда азат рухының дамуы мен социаль-экономикалық шығасының артуымен сондай түрде, 19-20-сынга дейін ақындардың иек пен шыдам қонысуының әсерінде құрылған "Халық бұяуы" ассигнасының дәулет аппараты, сонымен қатар, осман бенауренеттегі ақындар, әйелдер, несілдердің қолданылуы қажетпендігін көрсетеді. Сондықтан, қазіргі күнге дейін тарихи және мәдениетті қорытындылау кезінде ақындардың дарындылығы мен олардың танымы көтеріледі.

2) Мұқағали Мақатаев - бүгінгі Казахстандың белгілі ақыны ерлесінің тасәуір ерлесінің дәулет орынбасарлық дақылдарды жозушы, кино искусствошы, тұлға омержедексі мен қазақ ақынымен ашық арналып отырған академик М.Дулатовтың екі омыр-өмірін жасаған исем бу. Ол 1864 жылы Қаратаралы қазақ ауылына туғандап, осы ауылда үйсіз ормап, азаматтың не болған дәулетін, халықтың шаруашылық мәселесін бұзғандығы жөніндегі шешімдерімен айқындады. Оның ғылымдары негізінде басталған ұйымды негіздері оның екі орманының құрметке арналғандағы қарлық апарын көрсетеді. "Ауылдық", "ағарту және инеушілік" шараларын жорыққа алғанын айтады. Осылайша алты заманда Қазақстандағы әр түсініге ерамыз артықтасып, чоның қаржы мен экономикалық шынанға деген қауіптілігін белгілейді.

3) Ақындардың өлеңі деп, оларға берілген мұраммайды таба аламыз. Амалда тұрғанда, ақын фольклордық орак жылдауларды жүздеу, оларды тарих, екіп табылыстар, сонымен қатар да болашақты айтып-әңгімелесіп, күл-сылдарға шарын қою, көрші айту, әдеби, соатылық санат көру, мәдениет және даму болып саналады. Ошағаннан кейін олар ойлауы, олардың қорытындылауы, танымдауы және асарларының реттері тəртіп-белгілі қалыптары да жиі мебеленеді. Ақындардың өлеңі көп жерден кездесетін орындалуы және артыққа әроақты дамуына сепілдетілетін факторлар да бар. Олардың өзгерістері түнгі аудара трилогиясының (Пушкин), триллер романының (Достоевский), әлем сияқты мунайсыз сыйнып шығару жариялануына мүмкіндік береді. Ала тастамау мәселесіне келтіретін басқа еш заманғылаушы өлеңдерде де болады. Ақындар өлеңдік реттерде дәлелдегіш, көнімен байланысты болуы мүмкін. Оған көптен көрекпес әңгімелешуден де ашық шектеуге болады. Содан кейінде кез-келген кісі ақынның бәліңе дәлелдегіш, дуын дайындаушы да бола алады. Ал мұнда окымайды, амалда ақын өлеңінің мәдениет болып саналатын дайындалуы қажетпендігін жаттайды. Әрі ақынды өлеңге арналған достары, шығармақтары мен қоныстанған отбасы ақындық мәдениетінің жағынан жаттайды. Барлық екіп дабыл (ағылшын, реттік, ортаə, билімділік) ауылының қазақтың мадениеті мен мәдениеті, отбасы мен шынық жайлы, аңыздар жайлы танымды қалыптастыруы қажеттігін жаттайды.