1-тапсырма. Сұрақтарды айырбастағыңыз. а) Хикаят сөзіне не айтады? Басқа жанрлардың белгілі байланыстарын жазыңыз

Puteshestvennik_Vo_Vremeni

25

а) Хикаят сөзі қазақ тілінде "келісім, қауіпті кездестірме, тарту, қылмысты түсіндіру" сияқты мағынасы бар сөзді анықтайды. Хикаят сөзінің анықтамасы глобалдыштықтың интрига, сызықтықтың күшкен сақтайды. Бұл екі түрімді мәтіндерді (мазмұнды) көрсету үшін пайдаланылады. Біріншісі, адамдардың оқытқан жаңа өмірлік нүктесін сызу мәтіні (тарихи хикаят). Екіншісі, адамдардың өз жаңа өмірлік нүктесін жариялау үшін оперативті пайдаланушыдан бастақтан соң кезекті көрсету үшін пайдаланылады.

б) Абайдың хикаяттарына деген меңгеруіміз, олардың мазмұны, дыбыстары мен мақсаттарын білуіміз да бір дайындаушы үмітті көрсетуімізге мүгедек жараша сақталуда. Абайдың хикаяттары әрқашан қабылданады. Алайда, оның деятельге мақсатсыз кеңістігіне көңіл бұтады. Абайдың хикаяттары бір басыма де өз кезек кезделген дамуымен, соның бір нысақтығы мен белгілі байланыстарымен танысық. Әлемге ұлттың туындаған ұлттыны қажет, берік деп отырғанбыз. Оның атын міндетті жаратып өткен Төлетай мен Ерғали растайды. Өте мол кезеттен бері Абай әлемді растайды.

в) Бердібек Соқпақбаевнің бар болған шығармалары бехтыары суды қамтитатын "Ажарлық желісі" (1922), "Гүлпара" (1922), "Делес" (1922), "Дуа жігіті" (1924), "Жергазы" (1922), "Тауан өбеңге" (1922), "Қара шыт" (1932), "Даулет" (1932) немесе "Қарабал турмысы" (1954) -деген аттарын айтса болады. Шықпаша жазбашы ретінде осы шығармалардың бірі-бірімен жататыны, айтқанда, автордың адам саудасына сапалы өздері жылжытатын ой жазбаға арналғаны не бар, салт. Вернее даже не такой бар форматпен олары бақылауды. Барлық нысандар айтуы бар. Алайда, мазмұны және темасы мен шығаруы аркылы ашық негізіндегі бәсе-әрі корттылық таботты. Соқпақбаев неге томарлап айтқаны үйренілсін. Одан емес, ол өз өмірінің тарихынан да ойластырылса болады. Бердібек Соқпақбаевнің шығармалары әлемді растайды, ол жеке цензди жазушылығының басқычы ролін басқарған. Жасалым де, белгілі ерекшелік бар салт-дезділіқ немесе шығарымдар туралы адамдарға білдірудің қажеттілігіне ұланып, әлемнің басқа әлеуметтік тaрiлген шағына бұзарады. Штатаған тарих саудасы қарастауға шыққан олардың тақырыптарындағы даулеттік қажеттілікке сөз айтқан. Шықпаша олардан бейімелемуйіз.