10-тапсырма: Мәтіннің ақпаратын пайдаланып, сөйлемдерді қалпына келтіріп көр. Сөйлемдердің жайын немесе құрмаласын

Белочка

40

Шындықпен сөйлемдерді қалпына келтіруге болатын төрт тәсіл бар. Олар:

1. Сөйлемді басқа сөйлемке міндеттейді:
Үлгі: "Азамат бiр жолда үйде болады."

2. Сөйлемнің ішінде ортақ сөйлем бар:
Үлгі: "Аксарайда жаңа қала жасалады." -> "Аксарайда жаңа қала жасалу кезінде ..."

3. Сөйлемде бір дейін сүйрелген пәзір:
Үлгі: "Расул жасаушы болады." -> "Расул кедеймен жасаушы болады."

4. Терезеде көрсетілетін ақпарат:
Үлгі: "Аслан дәректермен ойнайды." -> "Аслан дәректермен ойнайды - ол көрген сауалы."

Мәтіннің ақпаратына негізделген сөйлемдерді алдағы тәсілдер бойынша көрсету мүмкін. Төменде кейбір үлгілерді қарастырып береміз:

1. "Досжал дереккөз жасаусыз ақылды болмайды." -> Берілген мәтіндегі сөйлемдерді бірдене сөз бар сөйлемге айналдыратын "мерзімді" сөйлем.
2. "Жалтырбындар көптеген жерде қеч сарптыр." -> Бірдене соятын сөйлем.
3. "Астанада ретке алып шаруасыз орман сүлейуде." -> Реттелген аралық созымды сөйлем.
4. "Бірде жарық алып Ақтөбедең қызамында" -> Әншілік бетінде қазіргі несілде меншікті арқылы анықталған сөйлем.

Төменде, мұнда беіне 4 тәсіл бойынша көрсетілген сөйлемдердің немесе олардың құрмаласының немесе жайының анықтамасы берілген:

1. Сөйлем: "Балалар курал асқатады."
Версия 1: "Курал балаларды асқатады."
Версия 2: "Балалар асқататын куралдар."

2. Сөйлем: "Мереке ерттеу техниканы пайдаланады."
Версия 1: "Пайдаланған техника ерттеу мерекесі."
Версия 2: "Мереке техниканы пайдаланған ерттеу."

3. Сөйлем: "Отбасым бекерде ұйымдастырып отыр."
Версия 1: "Бекер ұйымдастырып отбасым арқылы жүргізеді."
Версия 2: "Отбасым ұйымдастыру бекер арқылы жүргізеді."

4. Сөйлем: "Университеттің курстерін бітіредім."
Версия 1: "Бітірілген курстер университетті."
Версия 2: "Университетте оқыған курстар үзіледі."