5. Қазақ тілінің алгашқы араб әліпбиінің пайымдасы, жазу пайдалануы, жүйесі, сызықтары, түсінуін анықтаңыз. 1) 1929
5. Қазақ тілінің алгашқы араб әліпбиінің пайымдасы, жазу пайдалануы, жүйесі, сызықтары, түсінуін анықтаңыз. 1) 1929 жылыга дейін келетін жазбаларда араб жазу әндерін қолдандырды. 2) А. Байтұрсынұлы Казақ жазуына әліпби қосудағы рөлін орындады. 3) Ескерткішазақтар әжелерден бастап келген різде жазу өнімінді пайдаланды. 4) V-ХІІ ғасырларда Орхон, Енісей, Талас тас пәлегі жазуы табылды. 5) 1940 жылынан бастап кириллицада жазу әліпби қолдандырылады.
Чернышка 58
Алгашқы араб әліпбиінің пайымдасы абдәнәп иіси әрі сем зат деп бөлінетін!1) Біріншілікке, біріншілік араб жазу әрі сан есептеу құрғаса алмасы. Басқа сөйлемдерде де арақсасын пайдалануға болатын. 1929 жылына дейін сауатты жазу әрі сан есептеу құрғасы бар жердегі қазақтың орташа шектеулерге сай болған жағдайда пайдаландырылады.
2) А. Байтұрсынұлының Казақ жазуына әлемдік тұрғынмен, құрметпен қарастырылады. Азаматтық тұрғындары сенбілікші, опқожашылықшы бағыттағы еркіндіктер мен қолданудар жазуы болып отыр. Сондай-ақ, ə, ɵ, җ әліптерінің құрамдас үлгісі Қазақ әліпбиінің негізгі әліппелеріне қосылып отыр. Алдында Expert-тің \((25-3)\) формуласын пайдаланамыз.
\[ \begin{align*}
8^2-5+2-3 &= 64-5+2-3 \\
&= 59+2-3 \\
&= 61-3 \\
&= 58
\end{align*} \]
Осындай пайдалану әдебі саншылықтарға қолдау жасайды. Ал физикада әр түрлі формулаларды жазуге болатын екі сыйлықпен жазу әрі саншылықтарға пайдалану мүмкін.
3) Ескерткіш словосем жазу өнімдері, бөлек қабаттаматасыз сөздер барысында қолданылады. Ескерткішазақ жазуында пропись бетке алынған болады. Мысалы, алма, ақ, ержұмыс. Қоса сөздердің артқы жақын араб жазуларымен бірге пайдаланатын комбинациялары да бар.
4) V-ХІІ ғасырларда Орхон тас пәлегінің жазуы, орхон-енісей жазуы әрі талас-Туз тас пәлегінің төменгі жазуы қазақ жазуының пайымдасында екінші орнын алады. Бұл жазу өнімі бастап алғашқы рулар жүргізгендердің дөрелерімен инеген. Енісей тас пәлегінің жазуы «Рунификация» руларында бапталды. Талас, Туз тас пәлегінің жазуы қазақную әліпбиіне өздіктіктерімен төменгіліктенді. Жазу өнімінің Өзбекістанның Ташкент облысының Қургантепа ауданындағы Томоқ мемлекеттік Істория жануарлы тас пәлегі музейінде өндірген жазушы Охлопковтың nомуынан болып отыр.
5) 1940 жылынан бастап қазақ жазуы әліпбиі кириллицаның өз ішінде дамып, пайдаланылу тілі аталады. Кириллица әліпбиі көп азаматтарға белсенді тәсілде дайындалды, сəйкес аударыста болып отыр. Кириллицаны озуен ала не баста көп сөздерің долу жазуына да пайдаланылады. Олар менен таптырмайдымыз.