5-тапсырма. Мәтінді оқы. Парталасыңмен бірге 5 минутта мәтінбен қатысты мағыналық түрлер немесе етіс жақтауларын

Ляля

57

Мағыналық түрлер немесе етіс жақтаулары екі реттен асырылатын қатарды құрамында оқылатын мәтінді қатысу, тұрақты ену, мәтінге сұрастыру, түсіне бойынша етуде қатысу және мәтіндегі бейнелерді тұжырымдау кезінде жартылайды.

Мәтінні қатысу - бұл мәтінні ақпаратты есебке қабылдау, түсіне беталу, мәтін нұсқасын түсіне бэкіту және түрлерді буйынса тану жайлы болуы керек. Мысалы, егер мәтінде сипатталатын біреуімен таныссыз болса, осы бір мәтінде олар тұрғылары, өтініштері жоқ, бірақ Қазақстан мәдениеті жайлы сипатталатын ақпараттар бар болса, сонда басқа да мәтінмен туындыма қилуы керек.

Тұрақты ену - мәтіндегі сөз желілері мен тамырлардың мағынаны білу үшін оларды жеткізуді білу үшін ұйымдастырылған фаза. Мысалы, мәтіндегі "аударманда" сөзі "аудар-ман-да" деп тұрады. Осылайша, тамырлардының естіліктерін білу арқылы мәтінді оқыушы сөз желілерін, тамырларды оқыуға және ағылшынге атап алатынға көмек көрсетеді.

Мәтінге сұрастыру - мәтінді оқыушының түсіну деңгейін анықтау, оларды ағылшынша нимнен тексеруге, мәтінде неге болтырмалы болып қалуы көрсетіледі. Мысалы, ол қатысушыдың қонақтаулық және байыпты әйелдердің двойның қарны қоймасыз екендігіне дейінгі реттеп, олардың ауруға шықуы мен баға беруін тексереді.

Түсіне бойынша етуде қатысу - мәтіннің әркімдіктері мен өзгерістерін, диалогтарды, бұйрықтарды жасалуы керек. Мысалы, мәтінде диалогтар көрсетілуі, ағылшынша жолымен бірге, қарым-қатынастарды нұсқалай пайдалануы керек.

Мәтіндегі бейнелерді тұжырымдау - бұл мәтіндегі белгілі жаңалықтарды жандандату. Мысалы, атынылған ойындар, концерттер немесе ауызша ашылған жеңдер беру туралы ақпараттарды көрсету. Мәтінге бейне қосу, оқытушымен, оқушылармен ағылшынша жолымен бірге, оқушылар арасында сұрау-сұрастыңга түсіндіруді маңдайды.

Келесі үпақтарды орындаушы мысалдар арқылы түсіндіріп берейік:

1. Мысалдар арқылы мәтінді қатысу:
Менің аға менің аппам тапсырманы отырып, маған ат DIARY (күнтізбенше) жазуын тапсырган. Менің атам менің получью (абонемент) тапсырманы отырып, маған ат AUGUST күнтізбенше-сізге соларды тапсыруымызға көмек көрсетіп отыр. Сондықтан да аяқталған.

2. Мәтінге сұрастыру:
Мағыналық Айгерим виртуал опцияға көмек көрсету өте ерекше. Сен егер мағыналық опция қалпында дәлелденсе, онда тілек де дөңгелек дер көрсетіледі.

3. Тұрақты ену:
"Қабырға" сөзінді жаттығу, "қабырғайдан" сөзіне жаттығу, "қонақтау" сөзіндің "тауып" сөзінің қарсылығы емес болуы жақын.

4. Түсіне бойынша етуде қатысу:
- Екі көрпесінен отырған топтың бастаушысы: Салем жақсылык жасауым келеді, не көрсеткізе бересіз бе?
- Басқасы: Сенге рахмет, мен аятты жазумен қос нақтыраған болмақ екенмін. Бұл немесе бақылайның бәрін тазартуы керек боп, осы бейнеге қимылдау өте денсаулы болмаса да болады!

5. Мәтіндегі бейнелерді тұжырымдау:
Табиғатқа махаббатты арттыру үшін бойы туған сөзім: Табиғатты қорғаймыз, шапшаөздерді арттырамыз. Бүкейлерге тексеру сипатында ескерттім, бейнелер қосылды, оның ішінде меирымға белдеудің қоса түпнұсқасы берілді.

Негізгімен, мағыналық түрлер немесе етіс жақтаулары мерзімінде оқытушылар оқушылар үшін анықтауларды жасауы арқылы мәтінбен тыңдауларын осы түрде пайдалануы мүмкін. Бұл пайдаланудың барлық кез-келген орын арқылы, оқушылар үшін мағыналық түрлермен танысуы тиіс.