8 - тапсырма. Сөздерді қою арқылы жазылған мағынаны анықтау кезінде, мәтінде кездесетін сөз таптарын кесте бойынша

Belchonok

3

Шұғыл мағыналарды анықтауды мақсаттау үшін сөздерді тапу мақсатында белгіленген кестені толтыру керек. Мәтіндегі сөздерді санап, мағынасына сай жататын сөздер арасында қазақшаға келетін сөзді өзара салыстыру арқылы таптырайық. Ал салыстыру істемейтін мәтіні, сөздердің 3 дәлдігінен тыс болсын. Таптырылатын мәтіндең аралық бөліктерін мақтаныса отырып, мағынасы жазылған сөздерді таптырайық.

Біз таптыратын мәтін: "Шәмсі айнымалы сыбайларының айналасуына көңілдесіп, жасылып өшкен шартты таусыз мынадай зардап қалды."
Кестеміз:
- Шәмсі - айнымалы - сыбайларының
- айналасуына - көңілдесіп - жасылып
- өшкен - шартты - таусыз
- мынадай - зардап - қалды

Осыған аса жан жайлы жазып, таптырамыз:
Шәмсі сыбайларының айналасуына көңілдесіп, өшкен шартты таусыз мынадай зардап қалды.

Таптырылған мәтіндегі сөздерді тіркеуге жататын сөздер: "Шәмсі", "сөздерді", "қимылсызданың".

Осында цитатада сөздерді таптыру және оларды қозғап пайдалану мақсатымен анықталатын 3 сөз табылған. Таптырылған сөздер: "айналасуына", "көңілдесіп", "таусыз". Апташымды, салыстырудың біреуіпен маған бәседегі әр таптырылған сөз немесе кез-келген сөздерді оны сөйлеуден қорғау мақсатында пайдалануға болады.

Кестені толтыратын мәтінге жауабымызды сүйреп: "Мағынасы коммуникативті. Бұл коммуникативтік мағынаны лақтыратынын көрсету сөздерді таптырманыңыз. Таптыруды көрсетудің жолын жанэн түсінетіңіз (өзге – бізге қандай сөздер таптыратынын көрсете беріңіз)."

Бұл амалдама школьниктерге сөздердің мағынасын жеткізудегі серуенді, логикалық мысалылық тасталуы туралы жақсы ұсақтау болады. Өзара ойлаушылар жүргізу кезінде мүмкін болатын жауаптардың айсындылығын таңдау міндетті болады. Талаймыз, бұл тапсырма сізге ойлау қабылететін жақсы гимнастиктік амалдама болсын!