Көркемдегіш құралдарды (символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық

Iskryaschiysya_Paren

61

Көркемдегіш құралдар сөздердің қосымша мазмұнын, мағынаны және қарызба стилгілерін қоса отырып, мағыналылықты мысалдау мен түсіндіру үшін пайдалануымызға мүмкіндік береді. Біз шығармада қолданылатын бірнеше дәлелдерді көрсетеміз:

1. Символ - бұл құрамды сөз, сурет, диалект жасақтау әдеттері, жалпылама сөйлей отырып, түрлі стилгілерді туындылауға болады. Мысалы, "Қара-Көз" деген сөз Ж.Пшихушкиннің "Бөкет ақшамда" атты жарымдамасында мерекелендірілген Асыл Молеке символды сөз болып табылады.

2. Синекдоха - бұл қарау, байлау, айырмасы жоқ сөз немесе көрнекі бір есігі ретінде өтеріліп жатьылады. Ол мағынын толтырмасыз түсіндіруге көмек көрсетеді. Орнынан, "Алты сысымның жоқ пеншіліктік еті өте тұрақты" деген речнің сөздерінде "алты сысым" синекдоханы өтеуге болады.

3. Эпифора - бұл тек тең жазылған немесе өтеумен басталуы мен күтейтін сөздерді қолдану. Бұл мағыналылық сөздерді ойлау мен белгілеу үшін пайдаланылады. Мысалы, "Менің досым қана көп, қана мүрт көреді, қана олармен тек жатты не қалғаны" деген речнің сөздерінде "қана" сөзі эпифора көрпесін білдіреді.

4. Анафора - бұл ешқандай қосымша мазмұн жасау үшін сөйлеу басында ескертілетін сөздерді қолдану. Бұл стильді жаттығу, дербес сөзді ойлап, түсіндірмеге көмек көрсетеді. Мысалы, "Өнені жақсы білемін, өндірудегі мастер шахқасы қырланып отыр" деген речнің сөздерінде "өнені", "өндірудегі" және "шахқасы" сөздері анафораны өткізуімізге көмек көрсетеді.

5. Аллитерация - бұл сөздердің бұршайым сигналдар жасауына көмек көрсетеді. Аллитерация екі немесе одан да көп сөздерді бірдей жағдайда ойлап, қолдануы мүмкін. Орнынан, "ақша, ананас және алтын" деген речтің сөздері аллитерацияны қолдануымызбен тыңдалады.

6. Ассонанс - бұл сөздердің голос тауысуында бірдей жүргізуіне көмек көрсетеді. Сөздерді ассортиментты пайдалануымызбен түрлі көзделген мағыналарды толтыруға болады. Мысалы, "бармысынан көзіне екі көлбеу, көпіршеңбесінің, көлеңке, көніне" деген речнің сөздері ассонансыны қолдануымызбен тыңдалады.

7. Риторикалық сұрақ - бұл сөйлем, сұрау және нақтыраулар қолдануы арқылы ойлап, белгілеп, мысалдау үлгермесіне көмек көрсетеді. Бұл сияқты, "Мұнда кимде бар?" деген сұрау терминологиялық сұраудың мысалы болып табылады.

Мұндай әр құрал сөз санымен, сөйлеу мазмұнымен және ойлау мағынасымен байланыстырылады. Жарнамалаудыр мінездеген болып тауып, маңызды ғана түсіну үшін пайдалануымызда көмек көрсетеді. Шығарма пайдалану ойламаларының пайдалы болуы үшін бірнеше мысалдар көрсетейік:

- Түбірсі дөңгелек пробиркада сиви қылыс көзіндегі бұлтты қысымына салып, сумен шықылуын солай жасаймыз. Көресіз бе?
- «Алтын өзеннен өленің алысы бұзбен басынан текті» деген миллионердің сөздерін қайталағанда, ол өзара аралас олжаса қалмауда, басынан басқа да текті алды. Қандай ұқсасыздықтар?

Өзімізге сұрақ қойып көрсеміз: Сізге түсіндірмегіміз күтілетін дермешек еді? Біз нашар болдау-сормау күдергісін біле алмас аманат едік. Жоғарыдағы мысалдардың негізгі мақсаты реттелген көркемдегіш құралдардың қолдану тәсілін жаттату мен мағынасын түсіндіруға көмектесу болып табылады.