Жалаң сөйлемнен тұратын 5 мақалдың мисалдарын «мақал-мәтелдер» кітабынан алып қойыңыз. 5 мақалдың жаңа сөйлем нұсқасын

Алекс_2156

29

Жалаң сөйлемі, ақыл-ой казақ народының мәдениетінің құралы болып саналады. Осы түрлі сөйлемдер бізге көптеген мысалдарға ашу жолын көрсетеді. Аласы, «мақал-мәтелдер» кітабынан алып көрсетілетін 5 мақалдың мисалдарын берейік. Көрсетілген мақал-мәтелдерге нысаналар арқылы жаңа сөйлем нұсқасын табу үшін олдыңғы орындаған сөйлем мүшелерінесен алып, осысындай жасайды:

1. «Көршінің пөкелейден, кедейлікпен көреді» - Жаңа сөйлем нұсқасы: «Орыстай күйден қала жоқ». Сөйлемдің мүшесінің астына «көршінің» деп қосылған сызық жазып, күтпесінде «пөкелейден» сөзі қойылады.

2. «Сөздігір бар, белсздігыр жоқ» - Жаңа сөйлем нұсқасы: «Афоризмалар сөздермен толып, неказіргілікпен жарияланады». Мӯшелердің астына «Сөздігір» деп қосылған сызық жазып, мүндей пайдалану күтпесінде «бар, белсздігыр» сөздері қосылады.

3. «Ақылдылық жинаған кешкісінің, етудің де бар» - Жаңа сөйлем нұсқасы: «Ақылдылыққа берілген ертісінің, сондағысы үшін жүрген болып саналады». Сөйлемдің мүшелерінің астына «Ақылдылық жинаған кешкісінің» деп сызық жазылуы тиісті сабаққа дайындалады.

4. «Деп, отыз зерттеуде бірге күленгені» - Жаңа сөйлем нұсқасы: «Адамзаттың бірынші кезектесетін, кейде күлемдеуге бейімделгені». Мӯшелердің астына «Деп, отыз зерттеуде» сызық жазылуы тиісті сабақтың барлығын қамтиды көрсетуге мүмкіндік береді.

5. «Беті өлеңдегі жорабыз» - Жаңа сөйлем нұсқасы: «Жорап өлеңнің басында такымдалып тұрып, босатып жатамыз». Сөйлемдің мүшелерінің астына «Беті өлеңдегі» деп сызық жазылуы тиісті туындыдалықты көтереді.

Мақал-мәтелдер кітабынан анықталған 5 мисалды, олардың жаңа сөйлем нұсқаларын және мүшелерінесін бердік. Бұл мисалдар арқылы оқушылар түзетулерді, ойлауларды дамытуларды және сөйлем салаларынан түзетулерді дайындауға мүмкіндік болады.