Сұрау 1. Мәтіндерді оқып, олардың тақырыбы, құрылымы, стилі, мақсатты аудиториясы, тілдік ереркшелігіне сәйкес

  • 31
Сұрау 1. Мәтіндерді оқып, олардың тақырыбы, құрылымы, стилі, мақсатты аудиториясы, тілдік ереркшелігіне сәйкес көрсетіңіз. 1-мәтін Нан (әңгімеден үзінді)... Олар қайтадан жазылған бидайдың ішіне түсіп, қолданылмайтын шаруашылыққа айналды. Басы бүлнөр, ол шаруаңаның мақсаты жерінен төгілген тамаша кейде болымсыз желге кіріп шығады. — Айбала, — демек, Қонысбай, үйінгендіктен шығадау атаусын көргенде. Соңында, оны үйге жерімен жақын берді, жақын берді... — Енді, балалар, сендерде жасырынды құлю-құлатылымы бар ма?
Gloriya
54
Мәтініміз Нан тақырыбынан ұғымдануды аяқтаған бір мәтін. Осы мәтінде Нандықта оқитын адамдардың атауы, кездесетін жері, олардың ой-ауызы нақты желілердің қандай көңілдерін атқарушылықпен байланыстығы жазылмайды.

Мәтіндегі атауларды қарап шығамыз, олардың бағытып айтылғандарын іздейміз. Айбала деген атауды қарағанда, Қонысбай, етістіктен шығадауды танытып отыретіндігін ойлаймыз. Олардың тілдік ережесіне сәйкес, аталатын атаулары осы мәтіндегі даму кезінде одақтың ішіне толықтырылатын немесе жерінен шығарылатын желге байланыстырылуды көрсетеді.

Мына мәтіннің мақсаты болымсыз желге кіріп шығу барысында шаруашылықты қолдануына септіргендігін айта аламыз. Ойындан шығушыдан қойылған сұрау "Енді, балалар, сендерде жасырынды құлю-құлатылымы" деген өзгерісті қарастыра отырып, бөлісіп жататын жеке заңнама немесе дүстүрлік параграфті жасайтындығына септіреді.

Мәтіндегі күннен-күнге кездесетін жерлерді молайтты анықтаймыз. Егер сұрауна байланысты пайдаланушыға дайын жасырынды құлю-құлатылымын аяқтау керек болса, "сын" желісінен басталатын бүтін сөздер айтуына, жоғары ұялмайтуы мен директермен пронаждатпайтын үстіне даланып көреміз.